Booming business is het nog steeds, handel in pups. Er is al veel geschreven over de omstreden hondenhandel, maar is er intussen werkelijk iets veranderd? Ja – de methodes zijn nog achterbakser geworden en maffieuze organisaties gaan voor maximale winst met nul risico. Voor de honden en hun kopers bleef alles bij het oude.

Familie R. (naam bekend bij de redactie) had eigenlijk alles op de juiste manier gedaan. Aan hun oudere en rustige Golden Retriever wilden ze een vrolijke, jonge hond toevoegen. Ze kozen voor een West Highland White Terriër. Mevrouw R. had zich goed laten informeren – het moest een gezonde en goed gesocialiseerde hond worden. Op het internet vond ze een advertentie: “Alleen in goede handen te plaatsen”, stond erbij, en “zoals het hoort volledig ingeënt en ontwormd, ouderdieren ter plekke aanwezig, liefdevol opgegroeid in gezin”. Ook was er een homepage van de fokster welke serieus en sympathiek overkwam. Er werd meermaals gebeld, 1.000 euro zou de pup kosten – dus niet erg goedkoop, alles leek perfect. Familie R. begon aan de lange reis naar hun pup en stond op tijd voor de deur van een keurige gezinswoning. Ze werden ontvangen door de fokster, een verzorgde dame van in de zestig. De ouderdieren waren zojuist aan de wandel met haar echtgenoot, zo werd verkondigd, en de andere pups waren al weg. Ook had de dame wat haast, ze moest haar moeder nog een insulineprikje geven. Maar alles was inmiddels toch duidelijk en besproken? Mevrouw R. aarzelde kort maar vertrouwde de papieren van de hond – een stamboom, ook al was deze uitgegeven door een kleine organisatie, en het entbewijs van een nabij gevestigde dierenarts waren voorhanden – en dus wisselden hond en geld van eigenaar. 

De handel in puppy’s

Uit berekeningen blijkt dat er alleen in al in Duitsland ten minste 500.000 pups per jaar worden verkocht. Men schat dat het er in Nederland zo’n 50.000 tot 150.000 zijn. Niet iedere fokker is weliswaar aangesloten bij de overkoepelende organisatie op het gebied van (ras)honden (in Nederland De Raad van Beheer), maar er worden veel meer puppy’s verkocht dan deze organisaties aangeven. De vraag is dus waar al die andere pups vandaan komen. 

We gaan nu even uit van Duitsland omdat we daar de meest betrouwbare cijfers van hebben. Daar komt men bij een veronderstelde verkoopprijs van 500 euro per pup – een bedrag waar geen serieuze fokker een pup voor kan aanbieden – op een som van 250 miljoen euro. Ter vergelijking: de winst uit drugshandel bij onze oosterburen stond in 2011 op 40 miljoen euro. De handel met levende dieren heeft echter een levensgroot voordeel voor gewetenloze mensen: er is praktisch geen risico. Zelfs als ze gepakt worden. De straffen zijn een lachertje. Geen wonder dus dat men inmiddels wat de puppyhandel betreft zonder overdrijving kan spreken van georganiseerde misdaad.
Tot enkele jaren geleden waren op het internet de broodfokkers nog van serieuze fokkers te onderscheiden. Tegenwoordig heeft ook het geoefende oog het lastig om het kaf van het koren te scheiden. Alle pups lijken liefdevol en in de huiselijke sfeer te zijn opgegroeid, ze zijn ingeënt, gechipt, ontwormd, en vanaf de foto’s staren de meest schattige puppy’s je aan – en niet alleen rashonden. Kruisingen zijn niet langer ‘ongelukjes’ die zijn voortgekomen uit een toevallige ontmoeting. De dieren komen vaak uit Oost-Europese landen, waar er zo goed als geen controle is op het fokken en houden van honden, en worden over de grenzen gesmokkeld. Wordt er toch eentje gesnapt, dan blijft het meestal bij een boete, als er überhaupt ingegrepen wordt. Kunnen de dieren nog vervoerd worden, dan gaan ze terug naar de hondenhel waar ze vandaan kwamen, en daar blijven ze totdat het volgende transport plaatsvindt. Corrupte dierenartsen geven blanco entbewijzen mee, het chipnummer van de veel te jonge pups wordt later toegevoegd. Zijn de honden nog niet gechipt, dan gebeurt dit meestal in Nederland, de ‘overslagpaats’ voor puppy’s. Dit omdat er in Nederland verplicht gechipt moet worden. Als de hond al een chip heeft, maar het ‘staatsburgerschap’ moet nog worden gewijzigd, is dat ook geen probleem: undercover onderzoek van Vier Voeters heeft aangetoond dat bestaande chips worden gewijzigd of vervangen. Campagneleidster tegen de illegale puppyhandel van Vier Voeters in Duitsland is Birgitt Thiesmann, die de lokale autoriteiten inschakelt als ze criminele toestanden met pups vermoedt. “De broodfokkers en handelaren schelden ons uit en ze bedreigen ons. Je bent dan blij als de politie erbij is.” Haar informanten geeft ze niet prijs. “We moeten ze in bescherming nemen. Als we hun namen zouden geven, zouden ze hun leven niet meer zeker zijn”, aldus Thiesmann. 

Vrijwel altijd problemen

Niet alleen zijn deze puppy’s vaak ziek en brengt dit hoge dierenartskosten met zich mee, ze zijn ook volledig getraumatiseerd – als ze het transport al overleven. Meestal worden in de puberteit gedragsproblemen zichtbaar die moeilijk of niet meer te corrigeren zijn met training of therapie. De korte tijd die ze bij hun moeder doorbrachten, leefden de pups onder erbarmelijke omstandigheden en zagen ze de angst van hun moeder voor mensen. In eerste instantie spelen ze nog met hun nieuwe eigenaren en komen ze normaal over, maar het trauma heeft zich al een weg naar binnen gevreten in hun zieltjes. 

Ook hoe een hond uiteindelijk bij de koper terechtkomt, bepaalt de rest van zijn leven. In de VS werd voor het eerst een uitgebreide studie gedaan naar het gedrag van honden in dit verband. In 2013 ondervroegen wetenschappers 6070 hondenbezitters. 5657 van hen hadden hun honden van niet-commerciële fokkers, 413 uit de winkel of broodfok. Barbara Wegmann, dierenarts en journaliste: “Vanwege de grootschaligheid van deze studie kan men uitgaan van het hoge voorspellende vermogen. Feit is dat de honden uit winkels en van broodfokkers het in geen enkele categorie beter deden dan de honden van serieuze fokkers, vaak zelfs aanzienlijk slechter. Het is vooral zorgelijk dat ze veel vaker agressief gedrag tegenover vreemden vertoonden, maar ook binnen hun eigen gezin.” Ook waren ze met soortgenoten dubbel zo vaak problematisch, hadden ze een korter lontje, neigden ze vaker naar onzindelijkheid en waren ze moeilijker op te voeden. “De onderzoekers denken dat de oorzaken voor de gedragsproblemen van honden uit winkels en van broodfokkers liggen in een combinatie van onvoldoende nestwarmte en geborgenheid, een overdaad aan stimulatie door hun omgeving (de winkel, red.) en een slechte socialisatie”, legt Wegmann uit.  

En ‘Bella’?

Bella zou een mooi hondenleventje moeten leiden. De familie R. vond haar immers bij een kleine hobbyfokker, zo dacht men. Maar al een dag nadat zij haar ophaalden werd Bella ernstig ziek. In de kliniek knokten zowel de dierenarts als de kleine hond voor haar leven. Maar Bella redde het niet. Diagnose: parvovirose – ook al was zij zogenaamd gevaccineerd. 

Familie R. ondernam actie, maar er gebeurde pas iets toen de belastingdienst ingeschakeld werd. De ‘fokster’ is nog actief – onder haar inmiddels gewijzigde telefoonnummer biedt ze puppy’s aan in Duitsland en Oostenrijk. “Ik kan me niet voorstellen dat ze dit alleen doet”, aldus mevrouw R. Is de vermeende keurige dame slechts een stroman, misschien zelfs voor een grote groep handelaren? Mevrouw R. weet het zeker: “Ik zou nu alleen nog een pup kopen bij iemand die me persoonlijk is aanbevolen.”

Epidemie in de kofferbak

Schildpadden op elkaar gedrukt in een koffer, puppy’s – vaak besmet met gevaarlijke ziektes – in een laadruimte: de dierensmokkel laat zich door niets weerhouden. Ook paarden komen in het geniep naar ons toe. Handelaren karren ze met vrachtwagens over de grenzen en vervullen de droom van een paard voor iedere portemonnee; een droom die een nachtmerrie kan worden. De laatste jaren is het aantal gevallen van moeraskoorts toegenomen, vooral door aansleep uit Roemenië. Eigenlijk zou er nog voor de grensovergang in het land van herkomst een medische test moeten worden gedaan – maar slechts in enkele gevallen staat er iets op papier. Paardenvrienden vrezen voor hun eigen dieren en willen dat de test hier ter plekke wordt gedaan, en dat paarden totdat de uitslag bekend is in quarantaine verblijven.
We moeten ons geen van allen mede schuldig maken aan de handel in dieren. Maar ook de politiek moet ingrijpen, bijvoorbeeld met straffen die echt pijn doen – bij de handelaren en niet bij hun slachtoffers!

INFO: Broodfokkers melden

Heb je een ervaring opgedaan met een broodfokker? Meld je bevindingen dan bij de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (NL). De LID behandelt meldingen over mogelijke broodfok, maar pas als er melding is gemaakt van het feit dat er puppy’s verkocht worden die er slecht aan toe zijn of als de huisvesting niet in orde is. Meer laat de wet helaas niet toe.

Meldnummer dierenmishandeling: 144 

Je kunt ook aangifte doen bij de politie als je vindt dat er sprake is van verwaarlozing of mishandeling van dieren. Laat je niet afschepen!

Je kunt je ervaringen ook online delen. Maak gebruik van de kracht van het internet. Deel jouw ervaringen met een bepaalde fokker op forums of via social media. Je kunt op die manier in contact komen met lotgenoten, maar ook anderen waarschuwen.

Verschillende stichtingen en organisaties hebben op basis van klachten over (mogelijke) broodfok Zwarte Lijsten opgesteld. Die kun je raadplegen als je meer wilt weten.

Kijk bijvoorbeeld eens op:
pupinnood.nl
broodfok.be
koophiernooiteenpuppy.com

Wist je dit?

Tot wel € 40.000 betalen ‘liefhebbers’ van zeldzame papegaaiensoorten voor een vogel. Kosten: een paar dollar voor de vangers, voor de valse papieren of de smokkelaars – meestal met meerdere dieren tegelijk die vaak streng beschermd zijn. Elke diersoort lijkt fans te hebben die bereid is om veel geld te betalen, of het nu om vogels, reptielen of vissen gaat – als er een kans is dat er minstens eentje levend aankomt, is het verlies van hen die het niet overleven er al bij ingecalculeerd. Een wrede berekening.

Uit: Hart voor Dieren magazine

Lees ook: De tien zieligste rashonden volgens de Rashondenwijzer