Dieren zouden ons uitlachen als ze konden zien wat we allemaal meenemen om ons te redden in de natuur: crèmes tegen zonnebrand, muggensprays, tabletten tegen diarree, hoofdpijn en andere pijntjes, wondzalven tegen ontstekingen en nog veel meer dat ons moet helpen gezond en alert te blijven. Dieren weten echter dat de beste apotheek nog altijd de natuur is.

 

Dieren kennen de helende kracht van de natuur

Van het kleinste insect tot de grootste olifanten; wilde dieren hebben een medische knowhow ontwikkeld waar elke arts en apotheker jaloers op is. Of het nu gaat om preventieve maatregelen of de bestrijding van acute ziekten, de behandeling van pijn of de verzorging van wonden: veel wilde dieren gebruiken de goed gevulde medicijnkast van Moeder Natuur om allerlei kwalen zelf te behandelen.

 

Kennis van ouder op kind doorgegeven

Veel dieren geven de kennis die ze hebben opgedaan van generatie op generatie door. Zo leren de jongsten al snel welke planten bij welke aandoeningen werkzaam zijn.

 

 

Dit doen chimpansees bij diarree

Chimpansees bijvoorbeeld, zoeken bij diarree specifiek naar een bepaalde struik genaamd Vernonia amygdalina. Ze ontschorsen de takken, zuigen het bittere vruchtvlees eruit en na korte tijd zijn ze al genezen. Geen wonder, want zoals onderzoekers hebben vastgesteld, bevatten de takken antibiotica en stoffen die het immuunsysteem sterk activeren. Met andere woorden: precies de stoffen die een zieke mensaap nodig heeft om beter te worden.

 

Natuurlijk middel tegen darmparasieten

Chimpansees slikken ruwe of borstelige bladeren in hun geheel door. Voordat ze dit doen worden de bladeren netjes opgevouwen in een soort accordeonvorm, zodat vervelende darmparasieten vast komen te zitten in de harige uitsteeksels van de bladeren en uitgescheiden kunnen worden.

 

Een medicinaal hapje aarde

Om gifstoffen in de darmen te binden – en dus giftige planten te kunnen eten zonder nare gevolgen – eten mensapen en andere apen af en toe uit voorzorg wat aarde.

 

 

Ontgiften met houtskool

Wat het ontgiften van voedsel betreft, hebben de zwart-witte franjeapen op Zanzibar nóg een methode ontwikkeld: ze pakken stukjes houtskool van plekken waar een vuurtje heeft gebrand of delen van verbrande bomen. De verkoolde deeltjes smaken allesbehalve lekker en zijn ook niet voedzaam, maar de houtskool bindt gifstoffen en maakt zelfs onverteerbare bladeren eetbaar. Dat is maar goed ook, want anders zou het dieet van de franjeapen nogal eenzijdig zijn. Negen van de tien plantensoorten op Zanzibar zijn voor deze dieren namelijk oneetbaar. Dankzij houtskool kunnen de franjeapen zich alsnog voeden met dit groen.

 

Dit doen apen tegen muggenbeten

Kapucijnapen die zich ergeren aan muggen, maken gebruik van een ander dier;  de duizendpoot. Dit insect is namelijk zeer effectief als ‘insectwerend’ middel. Ze knijpen de arme duizendpoot uit als een tube crème, door hem stevig met hun vingers vast te pakken en over hun lichaam te wrijven.

Maki’s zijn zich er ook van bewust dat je allerlei dingen kunt ondernemen tegen vervelende muggenbeten, maar vertrouwen vooral op de mengsels van planten.

 

Pijnlijke gewrichten in de natuur

Orang-oetans op Borneo wrijven hun pijnlijke gewrichten in met een pasta die gemaakt is van de bladeren van  de plant Commelia. Hiervoor scheuren ze een handvol blaadjes van de plant, kauwen er grondig op en spugen het mengsel op hun hand, om zich vervolgens met de ‘zalf’ in te kunnen smeren. Dat doet hen vooral veel goed als ze last hebben van reuma.

 

Beschermende en stimulerende kracht tijdens de dracht

Van de verreauxsifaka, een op Madagaskar levende makisoort, is bekend dat drachtige vrouwtjes een paar weken voor de bevalling op bittere bladeren kauwen. Dit doen ze met een vooruitziende blik. De tannine die daarin zit, beschermt hen namelijk tegen miskramen. Daarnaast doden de stoffen in deze bladeren parasieten en stimuleren ze de melkproductie.

 

 

Dierlijke medicijnmannen

De kennis over en toepassing van de helende kracht van de natuur, vinden we niet alleen bij apen. Sterker nog, de kunst van natuurgeneeskunde is zeer wijdverbreid onder wilde dieren. Sinds de oprichting van de onderzoekstak zoöfarmacognosie, hebben wetenschappers steeds ontdekt hoe verfijnd en verbazingwekkend dieren voor hun eigen gezondheid zorgen.

 

Even door de bittere smaak bijten

Olifanten, bizons, beren en neushoorns kauwen regelmatig op speciale, meestal bitter smakende, medicinaal effectieve planten. Die helpen hen om:

• Vervelende darmparasieten tegen te gaan;
• Overtollig maagzuur te neutraliseren;
• Spijsvertering te bevorderen;
• Giftige planten te ontgiften;
• Immuunsysteem te versterken;
• Zichzelf te beschermen tegen infecties.

Liever zout

Kamelen en dromedarissen daarentegen eten juist zoute planten, niet alleen om in hun zoutbehoefte te voorzien, maar ook om zich preventief te ontwormen.

 

Helende kracht van klei en leem

Het eten van leemachtige klei is voor veel zoogdieren normaal. Deze helende behandeling helpt overtollig zuur in de maag te binden en maagkwaaltjes te verzachten. Klei en leem zijn ook leveranciers van essentiële sporenelementen.

De olifanten van Afrika leggen vaak lange afstanden af om natriumsulfaathoudende klei te vinden die geschikt is als voedingssupplement. Wanneer ze eindelijk een gebied vinden met deze klei, ploegen hun slagtanden het hele terrein letterlijk om.  En van vogels, zoals de kleurrijke ara’s in het Amazonegebied, is ook bekend dat ze graag kleiachtige grond eten om het natuurlijke gif dat in veel zaadplanten zit, te neutraliseren.

 

 

Huidbescherming en wondgenezing

Klei wordt door dieren in de natuur ook uitwendig gebruikt. Olifanten plakken bijvoorbeeld klompen klei op hun wonden of wentelen zich volledig in de modder. Dit versnelt de genezing van wonden en voorkomt zonnebrand.

Neusberen wrijven zich daarentegen in met citrusoliën en scherpe boomharsen, die beschermen hen tegen insectenbeten en laten wonden sneller  genezen. En sommige herten in Noord-Amerika wrijven hun wonden tegen bepaalde boomsoorten omdat de hars daarvan desinfecterende eigenschappen heeft.

 

Beschermende kracht van laurierblaadjes

Van Amerikaanse woestijnratten is bekend dat ze uit voorzorg gescheurde laurierblaadjes in hun nest plaatsen. De geur hiervan werkt bijzonder goed tegen parasieten.

 

Mensheid kan heel wat leren van dieren

Wij kunnen van dieren nog heel wat leren over de genezende kracht van de natuur, dat is in het verleden al vaak gebleken. De ontdekking van de organische verbinding kinine is daarvan waarschijnlijk de meest opvallende. Doordat onderzoekers in het wild een zieke poema tegenkwamen die aan een kinaboom knaagde, ontdekten ze uiteindelijk het krachtige ingrediënt in de bast, dat nu als remedie tegen malaria ingezet wordt.

En ook de ontdekking van acetylsalicylzuur hebben we te danken aan wilde dieren. Noord-Amerikaanse beren werden namelijk geobserveerd terwijl ze op de schors van speciale wilgen kauwden om hun kiespijn te verzachten. Het acetylsalicylzuur dat in de schors zit, heeft ons de aspirine opgeleverd.

bron: Hart voor Dieren Magazine